(945/1538)

Yahya Efendi Çeşmesi 1538’de bizzat Şeyh Yahya Efendi tarafından tesis edilmiş, 1903’te, tekkenin girişindeki kütüphanenin banisi Hacı Mahmud Efendi tarafından yenilenmiştir. Bütünüyle beyaz mermerden olan çeşmenin teknesi geç dönem çeşmelerinde rastlanan kurna biçimindedir.Kitabe iki kısımdan oluşur: Üstte Yahya Efendi’nin ilk çeşme için kendi yazdığı, son mısrası 945/1538 tarihini veren manzume, altta ikinci baninin adını ve ihya tarihini (1321[1903]) veren mensur kitabe yer almaktadır.

-Üst kısımda bulunan kitabe;          

Sebil üzre binâ itdim bu aynı

Ola kim Selsebilin ola aynı

Tarik üzre kemer içinde bu âb

Cihânın gencine feth eyledi bâb

Gelen âram kılsun bu kemerde

Açup ibret gözün bakup ki mürde

Binâ tarihi bu inşâlar olsun

Konup içenlere sahâlar olsun

-Alt kısımda bulunan tamir kitabesi;

Kutbü’l-ârifin Yahya Efendi kuddise sırruhu hazretlerinin

İş bu çeşmelerini tecdide muvaffak olan bendelerinden

El-Hâc Mahmud Efendinin rûh-ı şerifi ve

Kaffe-i ehl-i imân ervâhı içün el-fâtiha

Sene Rebiülahir 1321

-Kitabede bulunan aynı kelimesi ve aynen kelimesinin kökeni;

Ayn, Arapçada göz demek.Kitabede ise ayn-ı selsebil(Kur’an’da selsebîl kelimesi, cennette iyi insanlara ihsan edilecek nimetlerden söz eden, “Onlara orada zencefîl karışımlı bir kadehten içirilir; -içindeki- orada selsebîl diye isimlendirilen bir pınardandır”) gibi oldu derken de gözle gördüğümüzün bir benzeri anlamına geliyor.Aynen,muayene, ayan ve da bu kökten geliyor.Aynen kelimesi günlük kullanımda bayağı,sığ bir kelime gibi görünüyor olsa da kelimenin etimolojisinin bilinmesinin farkındalık yaratacağını düşünüyorum.

-Kitabede bulunan (945/1538) yılının Osmanlı için önemi;

1538 yılı Osmanlı İmparatorluğu‘nun askeri gücünün tepe noktalarından birini teşkil eder. Nitekim, Kanuni Sultan Süleyman ordusunun başında Boğdan‘a yürüyüp 16 Eylül’de bu prensliğin başkentini fethederken, Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması da 28 Eylül’de Preveze‘de Haçlı donanmasını büyük bir yenilgiye uğratmış, Hadım Süleyman Paşa komutasındaki bir başka filo ise Yemen ve Hadramut‘u Osmanlı topraklarına kattıktan sonra Hindistan kıyılarına ulaşarak Portekiz‘in elindeki Diu’yu kuşatmıştı.

KAYNAKLAR:1-The Papacy and the Levant,1204-1571-Kenneth Meyer Setton

2-https://kulturenvanteri.com/harita/#18.39/41.045622/29.017323

3-Büyük Mecidiye Camii Ve Ortaköy-Ed.Mehmet Baha Tanman

4- https://islamansiklopedisi.org.tr/selsebil–cennet

5- https://www.youtube.com/watch?v=H87l50WkQV4

FOTOĞRAFLAR:@kantmansarp