(Osmanlı, 17.yy. Başı) /

17.yy’ın başı tarihli tombak at alın zırhı,çoğunlukla çelikten yapılan zırh,miğfer,hançer gibi daha çok savaşta kullanılan araçların aksine tombak zırhların ana özelliği olark altın kaplamalı bakır,yani tombaktan bezemeli olarak yapıldıkları görülür.Bunlar daha çok tören ve geçitlerde kullanılmaktadır yine de tombaktan sancak alemleri de yapılmıştır.Ancak bunlar savunma sebebiyle yapılmadıklarından tombaktan yapılmış olmalarında ve savaş alanlarında kullanımlarında bir sakınca olmamaktadır.

-At zırhı geçmişi;

At zırhı üç bin yıldan fazla bir süredir kullanılmaktadır, ancak genellikle insan zırhından daha nadirdi, esas olarak elit ağır süvariler için ve ağırlıklı olarak savaş için ayrılmıştı. Tam zırhlı atlar genellikle bir savaş düzeninin ilk saflarındaki konumlarla veya özel birimlerle sınırlıydı. Bu tür ağır süvariler, yalnızca benzer şekilde donatılmış muadili ile savaşmakla kalmadı, aynı zamanda piyade ve hafif süvarileri, özellikle atlı okçuları da meşgul etmeyi amaçladı. İstisnalar, romantik şövalyelik kavramlarıyla aşılanmış sosyal geleneklerin genellikle “atlı şok muharebesi”ni, yani mızraklarla koreografisi yapılmış bir saldırıyı ve dolayısıyla on altıncı yüzyıla kadar tekrar tekrar belirlenen savaş alanı taktiklerini tercih ettiği ortaçağ Avrupa’sında bulunur. At zırhı ayrıca turnuvalarda, törensel gösterilerde ve bazen de avlanmada belirgin bir şekilde kullanıldı. At zırhının gelişim tarihi, genel olarak, her ikisi de aynı malzemeleri (esas olarak metal, deri ve tekstil) ve dekoratif teknikleri kullanan insan zırhınınkiyle paraleldi.At zırhı, MÖ 2 bin yılda Yakın Doğu ve Mısır’da, araba atları için tekstil veya deriden yapılmış ve bazen metal veya boynuz pullarla takviye edilmiş koruyucu kaplamalardan gelişti. MÖ dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde, binicilik ve onunla birlikte atlı savaş ve koruyucu at ekipmanlarının gelişimi – ilk alınıklar da dahil olmak üzere – Orta Asya üzerinden Batı ve Asya’ya yayılmıştı. Gerçekten de arkeolojik kanıtlar, Orta Asya’nın Massageto-Horasmian halklarının MÖ altıncı yüzyılda belirgin bir ağır süvari geliştiren ilk kişiler olduğunu göstermektedir: zırh veya pul zırh giyen ve muhtemelen demir bir miğfer giyen atlı savaşçılar, atlarının başlarını ve yanlarını metal pullarla koruyordu. Destekleyici bir kumaşa sabitlenmiş aşağı doğru örtüşen pullardan veya yukarıya doğru örtüşen ve deri bağcıklarla ( katmanlı zırh olarak bilinen bir tür) bir arada tutulan küçük metal plakalardan oluşan benzer yapı, antik dünyada,antik dünyada ve özellikle de Yakın Doğu’da baskın at zırhı biçimi haline geldi.Atın ön tarafındaki lamelli zırh panelleri ise MÖ 2.yüzyıldan,MS 5.yüzyıla kadar uzanan Yunan ve İran kabartmalarından bilinmektedir.

-Zırhın üzerinde bulunan süre;

Alınırken zırhı üzerinde Saf suresi 13.ayetten “Nasrün minallahi ve fethun kariyb”yazısı okunmaktadır.Ayetin tamamı ve Diyanet Vakfı yemeği şu şekildedir; “Ve uhrâ tuhıbbûnehâ, nasrun minallâhi ve fethun karîb(karîbun), ve beşşiril mû’minîn(mû’minîne).”Meali ise “Sev başka bir şey daha var: Allah’tan yardım ve yakın bir fetih. Müminleri (bunlarla) müjdele.”şeklindedir.

KAYNAKLAR:1- https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/saff-suresi-61/ayet-13/diyanet-vakfi-meali-4

2-SADBERK HANIM MÜZESİ-TOMBAK YALDIZLI BAKIRDAN SAN’AT ESERLERİ (23 Kasım 1982 – 26 Aralık 1982)

3-https://www.medievalists.net/2012/11/horse-armor-in-medieval-and-renaissance-europe-an-overview/#:~:text=Horse%20armor%20evolved%20during%20the,scales%20of%20metal%20or%20horn.

FOTOĞRAFLAR:@kantmansarp

*At Alın Zırhı – I

*Harbiye Askeri Müzesi – I